Dat vaders onmisbaar zijn in de opvoeding weet Karel Post als geen ander. Hij is adventure therapeut en jongenshulpverlener en runt sinds vijftien jaar Outback Explorers. Behalve zijn beroepsmatige kennis, beschikt hij als vader van vier kinderen over de nodige ervaringsdeskundigheid. “Kinderen zijn kwetsbaar en maken je kwetsbaar.”
Vaderschap verandert een man. “Je ontwikkelt een heel nieuw deel van jezelf”, zegt Karel. “Je bent je ook veel meer bewust van je eigen kwetsbaarheid. Mijn vrouw en ik werken beiden in de jeugdhulpverlening. We weten uit de praktijk hoe groot de impact van ouders is op het leven van hun kind. Voor ons reden om onze relatie en de opvoeding van onze kinderen als belangrijke levenstaak te zien. Wees je als vader heel goed bewust van de manier waarop jij met je vrouw omgaat! Jij bent daarin het voorbeeld! Kinderen pikken dat feilloos op; zij leren enorm veel van kijken, ervaren en sfeer proeven.”
“Dat je veel thuis bent, betekent niet dat je ook betrokken bent”
– Karel Post
Tijd
Karel ontmoet in zijn werk veel betrokken vaders. Hij vermoedt dat de vader van nu meer besef heeft van zijn rol in de opvoeding dan die van vijftig jaar geleden. “Vroeger was de gemeenschap kleiner. Vaders werkten dichterbij, soms naast hun huis, waardoor zij voortdurend ‘bereikbaar’ waren voor de kinderen. Nu is dat heel anders. Juist die afstand tussen werk en thuis maakt dat qua tijd het contact tussen ouders en kinderen minder is geworden. Daardoor zijn mensen zich wel bewuster geworden van het belang van dat contact.”
Tijd is een heikel punt voor veel vaders. Al wil Karel het niet overdrijven, hij is wel stellig in zijn opvatting. “Als jij voor zijn twaalfde geen tijd hebt voor je kind, moet je niet verwachten dat hij na zijn twaalfde nog tijd heeft voor jou! Als je te druk bent en vaak afwezig, sta je met 2-0 achter. Je zult extra hard moeten werken om die achterstand nog in te halen.”
Er zijn momenten in de opvoeding die je pakken moet. “Leermomenten voor je kind of gelegenheden om écht te investeren in de relatie met je kind. Vaak komen ze zelfs erg ongelegen, maar als ze zich voordoen, pak ze dan! Wanneer je er als vader weinig bent, heb je minder kans om die momenten mee te maken.”
Liefde
Toch is tijd niet het enige, vervolgt Karel. “Dat je veel thuis bent, betekent niet dat je ook betrokken bent. Waar het écht om gaat, is liefde. Kinderen willen zich onvoorwaardelijk geliefd voelen. Ik hoor vaders vaak zeggen: ‘Ja, hij weet wel dat ik van hem houd.’ Dat is de vraag! Liefde moet de basis zijn van waaruit je werkt. Vanuit die liefde onderhoud je het contact met je kind. Daar heb je niet alleen tijd voor nodig, ook acceptatie, speelsheid, onbevooroordeelde nieuwsgierigheid en empathisch vermogen. Een liefdevolle vader is betrokken bij de ervaringen van zijn kind en sluit daar zo op aan dat het kind zich gezien voelt.”
Een breuk of conflict in de relatie met je kind heeft gevolgen. “Maar”, zegt Karel, “het is te repareren! Je moet een houding hebben om het op te willen lossen, want het initiatief voor het herstel moet bij jou vandaan komen. Als de breuk goed is hersteld, versterkt het zelfs de hechting.”
“Waar het écht om gaat, is liefde”
– Karel Post
Wisselwerking
Hechting is voor Karel een sleutelwoord in de opvoeding. In gezonde relaties gaat hechten vanzelf. “In de prille babytijd is het misschien voor sommige mannen lastiger om contact te leggen met hun kind. Vaders dóén liever iets met hun kinderen Dat kan vrij snel. Als baby’s iets ouder zijn, kun je over en weer een speeltje naar elkaar toeschuiven. Je daalt dan af op het niveau van je kind en door de wisselwerking tussen jullie ontwikkelt zich de hechting. Het is een proces dat vanzelf ontstaat als je samen bent.”
Maar dat natuurlijke proces kan worden verstoord. Door echtscheiding of overlijden loopt het hechtingsproces gevaar. “Vooral bij echtscheiding wordt het er niet gemakkelijker op”, weet Karel. “Iemand die heel dicht bij je stond, heeft je pijn gedaan. Maar je blijft wel samen verantwoordelijk voor de kinderen. Besef, met pijn in het hart, wat jullie kind nodig heeft en probeer dat wat hij moet missen zo veel mogelijk te compenseren.”
Vaderrol
Elk kind heeft betrokken ouders nodig. Vader en moeder vullen elkaar daarin aan. Vaders moeten hun rol hierin niet onderschatten, stelt Karel. “Een vader die zich weinig met de opvoeding bemoeit, creëert onzekere kinderen”, zegt hij. “Hij is de eerste liefde van zijn dochter. Zij zoekt bevestiging bij hem en hij mag leren hoe je liefhebt en geliefkoosd mag worden. Hij geeft haar eigenwaarde en leert haar om haar grenzen te respecteren. Een zoon leert van zijn vader het man-zijn. Vooral in de omgang met je vrouw laat je zien hoe je met het andere geslacht omgaat. Wees je bewust van jouw rol als vader en doe binnen je mogelijkheden je best”, adviseert Karel. Ga er niet te krampachtig mee om, maar “heb vooral heel veel plezier met je kind!”